Święto modernistycznej Gdyni – relacja z 7. międzynarodowej konferencji naukowej „Modernizm w Europie – modernizm w Gdyni ( 3 – 5.10.2019 ) Architektura XX wieku – zachowanie jej autentyzmu i integralności”

Entuzjastycznie przyjęta wiadomość o wpisaniu śródmieścia modernistycznej Gdyni na listę tenatywną stanowiącą ostatnią fazę wpisu na Listę Światowego Dziedzictwa  UNESCO otworzyła 7.  międzynarodową konferencję naukową „Modernizm w Europie – modernizm w Gdyni ( 3 – 5.10.2019 ) Architektura XX wieku – zachowanie jej autentyzmu i integralności”.

Obrady rozpoczął jeden z pomysłodawców i animatorów odbywających się od 2007 roku konferencji a także koordynator prac nad wnioskiem o wpisanie na listę UNESCO, wieloletni wiceprezydent Gdyni dr inż. arch. Marek Stępa.

Odbywające się co 2 lata konferencje, po których wydawane są na wysokim edytorskim i naukowym poziomie wydawnictwa, „ to obecnie 5 woluminów prezentujących ponad 180 artykułów ponad 120 autorów” jak pisze we wstępie do najnowszej publikacji arch. Marek Stępa.

W tym poważnym materiale badawczym poza oczywiście Gdynią, jednym z nielicznych zbudowanych w całości w XX wieku modernistycznych miast znajdują się różnorodne dokumentacje i analityczne omówienia modernistycznej architektury w Europie i coraz częściej poza nią.

Jak poinformował na tegorocznej konferencji dr arch. Jeremie Hoffmann, Dyrektor Wydziału Ochrony Zabytków Miasta Tel Awiw-Jafa, przedstawiciele Gdyni zostali zaproszeni do współtworzenia Forum Miast Modernistycznych które umożliwi zrzeszonym miastom wymianę doświadczeń, promocję i wypracowanie innowacyjnych metod zarządzania funkcjonującym modernistycznym dziedzictwem.

Do zawiązywanego z inicjatywy Tel Awiwu Forum przystąpiły Gdynia, Kowno, Berlin, Hawr, Brasilia i Tel Awiw-Jaffa.

Gdynia z otwartą drogą do wpisania na listę światowego dziedzictwa, członek Dokomomo to przykład jak można  promować i uświadamiać swoją tożsamość a także opierać rozwój na zachowaniu i czerpaniu   inspiracji z posiadanego dziedzictwa.

Niestety, jak ostatnio pisałem dla wydawanych przez Akademię Sztuk Pięknych im. W. Strzemińskiego  „ Powidoków” mimo posiadanych nie mniejszych czy nie mniej wartościowych zespołów zabudowy świadomość dziedzictwa Łodzi Modernistycznej bardzo wolno przebija się w mieście będącego w okresie międzywojennym jednym z ważnych ośrodków awangardy.    

                                                                                                   Andrzej Owczarek

I nagroda honorowa TUP dla OFF Piotrkowska Center

W ramach odbywającej się 16 09 2019 konferencji Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego „Ochrona i kształtowanie przestrzeni publicznych” Towarzystwo Urbanistów Polskich ogłosiło wyniki ogólnopolskiego konkursu na najlepiej zagospodarowaną przestrzeń publiczną .

W kategorii „Zrewitalizowana przestrzeń publiczna” I honorową nagrodę 2019 przyznano za realizację projektu OFF Piotrkowska Center w Łodzi.

W krótkim wystąpieniu przy odbieraniu nagrody wraz z Michałem Stysiem Prezesem Zarządu OPG i pomysłodawcą OFF Piotrkowska Center starałem się wyjaśnić fenomen tego miejsca które ponad dekadę temu zanim zaczęli działać projektanci  ożywili ludzie którzy zaczęli tu działać i coraz liczniej odwiedzać i które od tego czasu pozostaje w stanie permanentnej rewitalizacji i przekształceń.

Michał Styś trafnie oceniając potencjał położonych w samym centrum miasta  ikonicznych budynków dawnej fabryki Franciszka Ramischa zachęcił do działalności w tym miejscu akceptujących niekonwencjonalne przestrzenie artystów, projektantów designu, architektów, restauratorów i animatorów undergroundowych klubów.

Jak dynamicznie ożywiło się i spopularyzowało to wcześniej puste miejsce świadczy nie tylko coraz więcej odwiedzających łodzian i turystów ale także stałe zainteresowanie mediów w tym architektonicznych – publikacje w Architekturze Murator (nr 12, 2012) i Architektura & Biznes (nr 3, 2014) i przede wszystkim wygrana w plebiscycie National Geographic Traveler na 7 Cudów Polski w 2014 roku.

Nasze zadanie jako architektów współpracujących od początku przy tworzeniu OFF Piotrkowska Center polega głównie na tym aby przekształcając tą intensywnie żyjącą przestrzeń odkrywać nowe elementy potencjału jaki posiada nie osłabiając jej zadziwiającej witalności. 

                                                                                              Arch. Andrzej Owczarek

Relacja z WAF 2018 – Amsterdam

Architektura w białych igloo

W końcu listopada 2018 roku w Centrum Konferencyjnym RAI w Amsterdamie jako finaliści w kategorii Stare i Nowe- budynki zrealizowane 11 edycji World Architecture Festival prezentowaliśmy jedną z naszych najnowszych realizacji, nowy budynek biurowy dla firmy Comarch w Łodzi  którego integralną część stanowi mały budynek pofabryczny.

WAF interesowaliśmy się od jego pierwszej edycji w 2008 roku w Barcelonie.

Ten organizowany przez AR samofinansujący się, coroczny dobrowolny przegląd  na dobre wszedł do grupy ważnych światowych imprez architektonicznych.

Pierwsze wrażenie dla kogoś, kto brał jakiś czas temu udział w wielu międzynarodowych konferencjach i konkursach architektonicznych, to brak plansz z projektami jakich się spodziewałem.

Epoka analogowa minęła jak widać nie tylko w komunikacji. Do Amsterdamu dotarliśmy jedynie zbliżając smartfony do czytników na dworcach i lotniskach.

Środek wielkiej hali Centrum Kongresowego RAI zajmowały stoiska producentów i bary cateringu. Jej obrzeża zajmowało szesnaście białych kojarzących się z igloo, pneumatykami jak z rysunków Archigramu, w których w ciągu dwóch dni odbyło się 550 otwartych prezentacji nominowanych do finału w 35 kategoriach projektów przed 146 jurorami działającymi w trzyosobowych składach.

 Przed każdym igloo znajdował się duży dotykowy ekran z programem przewidzianych w nim  prezentacji, z możliwością po dotknięciu ikony tytułowej pracy wejścia dalej i zapoznanie się z pełną prezentacją  projektu.

W każdej z tych białych otwartych od góry sal  oprócz  dużego monitora i stołu jury  było kilkadziesiąt foteli dla zainteresowanych obejrzeniem i wysłuchaniem prezentacji.

 Ponad dwa tysiące architektów ze wszystkich stron świata, możliwość bezpośredniego odbioru autorskich prezentacji wybranych wg własnych zainteresowań, do tego panelowe dyskusje i wykłady, w sumie ogromna dawka informacji, wrażeń i obserwacji bez natłoku i zmęczenia natomiast z tym odświeżającym przekazem jaki daje kontakt z ludźmi.

To znacznie więcej niż oglądanie portali i stron internetowych, czy czasopism.

Bardzo chciałem zobaczyć dokonania nowej generacji chińskich architektów, których kilka projektów zwróciło moją uwagę.

Mądre i wyrafinowane projekty, często w małej skali świetnie wpisane w sąsiedztwo są optymistycznym przykładem odzyskiwania tożsamości w zalewie globalnych komercyjnych standardów niszczących nie tylko w Chinach autorską architekturę, związaną z kulturowym kontekstem     .

Znalazłem takie przykłady w naszej grupie z których największe wrażenie wywarł na mnie projekt nowego placu społecznego w wiosce Shagcum, zaprojektowany przez związane z uczelnią architektoniczną w School of Architecture, SUP Atelir.

Wykorzystując mury opuszczonego domu w centrum wsi przy udziale mieszkańców zadaszono je  dachem na parasolowatej, ażurowej konstrukcji z bambusa.

To nowe miejsce spotkań, uroczystości i spontanicznych kontaktów z jednej strony idealnie lokalne jednocześnie reminiscencja renesansowej włoskiej loggi .

https://www.arquitecturayempresa.es/noticia/un-salon-para-el-pueblo-de-shangcun-por-sup-atelier

W grupie Społeczność Obywatelska – budynki zrealizowane uzyskał projekt z Maitland w Australii autorstwa CHROFI with McGregor Coxall – Maitland Riverlink, Maitland nagrodę uzyskał podobny w zamyśle miniaturowy „Grand Arche”, okno na rzekę wycięte w pierzei biegnącej równolegle do rzeki na zamknięciu (a właściwie otwarciu) prostopadłej do rzeki głównej ulicy.

http://chrofi.com/project/maitland-riverlink

Obydwa obiekty mimo małej skali dzięki kluczowej lokalizacji i pomysłowi przestrzennemu  stają  się nowymi „land markami” okolicznych obszarów.

Bezkonkurencyjny w naszej kategorii okazał się publikowany także w Architekturze Murator Zeitz MOCCA Heat Herwick Studio –  projekt będący częścią rewitalizacji nadbrzeża Cape Town. Transformacja silosów na ośrodek wystawienniczy i lofty z niesamowitym pomysłem rzeźbienia w żelbetowych cylindrach jak w skale i uzyskanie zaskakującej przestrzeni poprzemysłowej rzeźbiarskiej jaskini.

W kategorii Biura  – budynki zrealizowane nagrodę uzyskał elegancki  kontynuujący austryjacki minimalizm biurowiec w Graz C&P Corporate Headquarters  INNOCAD Architecture – pozostawiając w grupie finalistów między innymi nowy budynek dla Bloomberga w Londynie zaprojektowany przez Atelier Fostera.

W kategorii Transport – budynki zbudowane nagroda przypadła ciągle aktywnemu Sir Grmishaw’owi za przebudowę dworca London Bridge tuż przy wieżowcu  Renzo Piano i ratuszu Fostera. Przebudowa świetnie łącząca istniejące i nowe elementy  z rozrzeźbionymi dachami peronów trochę w duchu Zahy Hadid.

https://grimshaw.global/projects/london-bridge-station/

Biuro Zaha Hadid Architeckts pozostało z nominacją  do finału w grupie Uczelnie Wyższe i Badawcze –budynki zrealizowane  za  KAPSARC  w Rijadzie.

http://www.zaha-hadid.com/architecture/king-abdullah-petroleum-studies-and-research-centre/

W tej kategorii nagrodę uzyskał nowy wydział Exeter College Choen Quad w Oxfordzie biura Alison Brooks Architects

Świetny pokaz jak zrobić aby przebudowany barokowy budynek harmonijnie współistniał z dobrą, współczesną architekturą.

BIG uzyskał nominacje do finału za  prace w trzech kategoriach.

Nagrodę zdobyli w grupie Wypoczynek i Rekreacja – projekty przyszłościowe za projekt hotelu w Szwajcarii w którym w zimie do każdego pokoju można dotrzeć na nartach

https://big.dk/#projects-aph

Z nominacjami do finału pozostały :

Ukryte w wydmach na duńskim wybrzeżu obok zachowanego bunkra muzeum Tirpitz

https://big.dk/#projects-mcb

 i wzbudzający dyskusję nowy firmowy budynek Lego.

https://big.dk/#projects-leg

W kategorii Zabudowa Mieszkaniowa, Mała Skala – budynki zrealizowane w grupie nominowanych pozostała nowa ikona minimalistycznej zabudowy jednorodzinnej osiedle Calcedonian Somosaguas w Madrycie autorstwa brazylijskiego działającego na całym świecie studia Studio MK27.

Po świetnej prezentacji widać było, że poza przewodniczącym  jury pozostali członkowie składu  nie byli przesadnymi zwolennikami minimalizmu.

http://studiomk27.com.br/p/caledonian-somosaguas/

Naprawdę było tego dużo, ale formuła WAF pozwalała na w miarę bezstresowy bezpośredni kontakt z tak ogromną dawką współczesnej architektury i  ciekawie było znaleźć się w tym gronie.

A poza tym piękny, stary i ciągle rozbudowywany Amsterdam z dostojnie starzejącym się Nemo Renzo Piano.

Organizowany przez AR WAF zakotwiczył na trochę w Europie, bo po dwóch edycjach berlińskich ma  kolejną edycję w 2019 roku w Amsterdamie.

Warto o tym pomyśleć.

Andrzej Owczarek

Projekt biurowca Comarch nominowany do nagrody WAF 2018 w kategorii New and Old

Prezentacja WAF 2018

1

Ta historia zaczyna się nieomal 100 lat temu, w 1920 roku.

Na narożnej działce inwestor podejmuje decyzję o budowie oficynowej małej fabryki tylną ścianą na granicy działki.

Dlatego nazwaliśmy  tę  historię „historią jednej tylnej ściany”

2

To także historia o gwałtownych zmianach architektury.

Projekt małej fabryki ma cechy secesji ale realizacja to jak odkryliśmy to był bardziej eklektyzm.

3

W 1925 roku inwestor zamierzał od frontu działki wybudować substandartową narożną czynszową kamienicę. Nie wziął pod uwagę że miasto wytyczyło nowe linie zabudowy nowej ukośnie przebiegające przez prostokątną siatkę miasta ulicy. Nowa linia obcięła na tyle dużą część planowanego budynku że,  inwestor zrerezygnujował z jego realizacji.

Nowa ulica wyznaczyła w sąsiedztwie dwa ostre narożniki na których w ciągu 5 lat powstają dwa domy z nowej epoki architektury modernizmu.

4

Ta powstała w latach 1935-38 i ma nieco zdobień w stylu Art deco.

5

Kiedy porównamy kształtowanie rzutu z niezrealizowanym budynkiem to dzieli je nie tylko 5 lat ale cała epoka arcitektury.

6

Ten modernistyczny budynek zaczęto budować nawet wcześniej bo w  1928 roku.

7

I ma równie klarowny plan.

8

Samotna fabryka z tylną ścianą w granicy działki i nielegalnymi oknami przetrwała do naszych czasów.

9

Wykorzystywana w czasie swojego istnienia także jako biura i Wydział Archeologii Uniwersytetu Łódzkiego została otynkowana, zmieniono jej okna i nikt nie wiedział jak kiedyś wyglądała.

10

W 1935 roku kiedy powstały już obok niej modernistyczne „sąsiadki” dobudowano do niej mały budynek który poddaszem zakrył na 80 lat fragment elewacji.

11

Kiedy go odsłoniliśmy mogliśmy się dowiedzieć jak wyglądała oryginalna elewacja i poczuliśmy się trochę jak studenci archeologii.

12

Mieliśmy zaprojektować budynek biurowy zachowując małą fabrykę w inspirującym kontekście dwóch  modernistycznych budynków na ostrych narożnikach i parku

13

Wyzwaniem było zachowanie autonomii wykorzystanie potencjału istniejącego budynku a także:

  • użycie różnych skal nawiązujących do sąsiedztwa
  • ukształtowanie przestrzeni wejściowej która otworzy widok ścianę fabryki jako  część przestrzeni publicznej
  • powiązanie  wizualne projektowanego ogrodu i tarasów z parkiem

14

 Rzuty realizujące  założenia kompozycyjne

15

Przekrój przez strefę wejściową z elewacją fabryki jako ścianą hollu

16

Przekrój – autonomia kompozycyjna i techniczna fabryki

17

 Ściany szczelinowe chroniące stary budynek na styku z nową częścią poziemną w projekcie.

18

.Ochrona naszjej tylnej ściany w realizacji.

19

Nad przyszłym ogrodem  wyższa część budynku

20

Nowy budynek nie styka się z fabryką ale nadwiesza się nad jej dachem

21

Ze względów pożarowych konieczne było wykonanie nowych stropów ale oryginalne belki drewniane zdemontowano i zamontowano ponownie z żeliwnymi słupami.

22, 23

Szczytowa elewacja zaczyna swoje nowe życie w ramach wysokiego holu

24, 25, 26

a tylna ściana staje się ważnym elementem jego wydłużonej części

27

Części ze skalą ulicy, fabryki z wielkim otwarciem jej szczytową elewację i ponad nimi szklany klin części wysokiej.

 28

Skierowany wyoblonym końcem na park.

29

Od strony ogrodu kontynuujący płaszczyznę głównej elewacji fabryki.

30, 31, 32

W holu użyliśmy tych samych płyt co na elewacji dając murom fabryki kontekst na zewnątrz i wewnątrz

33, 34, 35

Duży otwór wejściowy z wszechobecnym widokiem na park.

36

Oddzielenie nowej i starej części budynku także w suficie.

37

Fabryka z ogrodem jest obecna w salach konferencyjnych na wszystkich kondygnacjach.

38, 39, 40

Nasza bohaterka w nowej ważnej roli ze śladem nielegalnych okien dalej oddziela dwie strefy pożarowe budynku.  

41

Obecność parku w narożnych pokojach części wysokiej

42, 43

Pokoje w części starej.

44

Zieleń dachu i parku pod nadwieszoną częścą wysoką.

45

I trochę obok.

Zgłosiliśmy biurowiec Comarch do World Architecture Festival 2018

Postanowiliśmy zgłosić naszą realizację biurowiec Comarch, mieszczący się u zbiegu ulic Jaracza i Uniwersyteckiej w Łodzi do World Architecture Festival 2018 w kategorii New and Old.